Obchody rocznicy Zbrodni Katyńskiej w Ostrowi Mazowieckiej. Odbyły się 13.04.2023 na cmentarzu parafialnym

Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej obchodzimy w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 roku informacji o odkryciu w Katyniu masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. Mimo, że tajemnica mordu szybko wyszła na jaw, dopiero w 1990 roku władze ZSRR przyznały, iż była to „jedna z ciężkich zbrodni stalinizmu”, a do dziś nie zostały zbadane wszystkie okoliczności tych wydarzeń. Niemieckiemu okupantowi również zależało na unicestwieniu Polaków, nie tylko na polu militarnym. Dlatego też już od pierwszych chwil po zajęciu ziem polskich rozpoczęło się niszczenie polskiej edukacji – aresztowano nauczycieli, zamykano szkoły. Zamknięte zostało również ostrowskie liceum

- mówiła Karolina Kolbuszewska, dyrektor Muzeum Dom Rodziny Pileckich. W dalszej części przemówienia dyrektor opowiedziała o historii Szkoły Handlowej i jej uczniach, którzy zostali aresztowani, a następnie wywiezieni do obozu w Auschwitz. Tam zginęli.

Szkoła Handlowa powstała we wrześniu 1940 roku jako Private Handelschule. Jej założycielką i pierwszą dyrektorką była dr Teofila Ptaszyńska. Była nauczycielką z Grodna, która w 1939 roku przybyła do Komorowa i z powodu wojny nie mogła wrócić do swojej placówki szkolnej. Dlatego postanowiła założyć nową szkołę w Ostrowi. Szkoła znajdowała się u zbiegu ulic Małkińskiej i Ugniewskiej (obecnie budynek nie istnieje).

Na początku kwietnia 1941 r. Gestapo aresztowało żołnierza ostrowskiej siatki ZWZ Józefa Kempistego oraz jego synów Czesława i Zygmunta – uczniów „Handlówki”, u których podczas rewizji znaleziono nielegalną bibułę. Następnie, 9 i 10 kwietnia (Wielka Środa i Wielki Czwartek) aresztowano kolejnych czternastu uczniów (członków ZWZ) i uwięziono w podziemiach ostrowskiego ratusza. W Wielki Piątek do osadzonych dołączył Heniek Rafalik, który sam zgłosił się na Gestapo, ponieważ Niemcy zagrozili, że jeśli tego nie zrobi, rozstrzelają jego rodzinę. W Wielką Sobotę skatowani chłopcy zostali przewiezieni na warszawski Pawiak i tam spędzili 13 kwietnia 1941 roku, Niedzielę Wielkanocną.

13 kwietnia 2023 na ostrowskim cmentarzu uczczono pamięć 7 z nich: Wojciecha Białoskórskiego, Teofila Brejnaka, Stanisława Gierżberga, Stanisława Nowackiego, Bogdana Płońskiego, którzy zginęli w Auschwitz; ucznia Jerzego Flantza, który wraz z Jerzym Rychterem i Stanisławem Rychterem został zwolniony z obozu i razem z nimi zginął w powstaniu warszawskim oraz Józefa Kempistego - żołnierza Związku Walki Zbrojnej, który został zamordowany w obozie.

W zbiorowej pamięci Ostrowi Mazowieckiej i okolic to wydarzenie z młodzieżą Szkoły Handlowej, z ich niewspółmierną ofiarą wobec zaangażowania patriotycznego jest za mało znana, a nawet za mało celebrowana. I nie chodzi o to, abyśmy "rozdrapywali rany", ale o pamięć, która jest obowiązkowa. Tak, jak przytoczyła pani dyrektor, ci młodzi chłopcy Dzień Zmartwychwstania spędzili skatowani na Pawiaku, bo zaangażowali się w sprawy, które wydawały im się obowiązkiem. Tajne nauczanie, aktywność, przekazywanie sobie wiadomości stało się dla okupanta niemieckiego podstawą do tego, aby tych ludzi w tak młodym wieku skazać na śmierć

- mówił burmistrz miasta Jerzy Bauer.

Następnie proboszcz parafii pw. Wniebowzięcia NMP, ks. Jan Okuła odprawił nabożeństwo, a potem odbyło się złożenie meldunku dowódcy garnizonu i odegranie hymnu państwowego. Po hymnie odsłonięto pamiątkowe tabliczki w Mauzoleum z nazwiskami pomordowanych uczniów, które następnie zostały poświęcone przez ks. dziekana Jana Okułę. Po odczytaniu Apelu Pamięci i wykonaniu salwy honorowej delegacje złożyły kwiaty i wieńce w Mauzoleum.

Wojskowa asysta honorowa została wystawiona przez 22. Wojskowy Ośrodek Kartograficzny w Komorowie oraz 52. pułk lekkiej piechoty 5. Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej w Komorowie. Uroczystość odbyła się z inicjatywy i dzięki pomocy Andrzeja Mierzwińskiego.

Organizatorami wydarzenia byli:

• Burmistrz miasta Ostrów Mazowiecka Jerzy Bauer
• Muzeum Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej
• ks. Jan Okuła proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP w Ostrowi Mazowieckiej
• płk Leszek Iwaniec dowódca Garnizonu Ostrów Mazowiecka